Sativa i indica – historia dwóch terminów
Określenia sativa i indica mają swoje korzenie w botanice i zostały po raz pierwszy użyte w XVIII wieku. W 1753 roku Carl Linnaeus zidentyfikował Cannabis sativa jako roślinę pochodzącą z Europy Północnej, o luźnych kwiatach i niewielkiej ilości trichomów. Kilkadziesiąt lat później, w 1785 roku, Jean-Baptiste Lamarck użył nazwy Cannabis indica do opisania roślin pochodzących z Indii, które charakteryzowały się gęstym pokryciem trichomów, silnym zapachem i działaniem psychoaktywnym.
Na przestrzeni lat definicje te ewoluowały, a naukowcy zmieniali swoje spojrzenie na różnice między tymi typami konopi. Dziś, dzięki testom genetycznym, wiemy, że wszystkie odmiany konopi należą do jednego gatunku – Cannabis sativa. Terminy „sativa” i „indica” opisują więc bardziej różnice wizualne i historyczne niż genetyczne.
Różnice między sativą a indicą
Współcześnie sativa i indica są używane do określania nie tylko wyglądu roślin, ale także ich potencjalnych efektów. Powszechna jest tzw. „folkowa” taksonomia, czyli uproszczone klasyfikacje oparte na tradycyjnych przekonaniach:
Sativa:
- Cienkie liście.
- Wysoki, smukły kształt rośliny.
- Dłuższy czas kwitnienia.
- Przypisywane działanie pobudzające i energetyzujące.
- Pochodzenie: Indie, Tajlandia, Ameryka Łacińska, Afryka.
Indica:
- Szerokie liście.
- Krępa, niska budowa.
- Krótszy czas kwitnienia.
- Przypisywane działanie relaksujące i uspokajające.
- Pochodzenie: Afganistan, Pakistan, Himalaje.
Warto jednak zaznaczyć, że te przypisywane efekty nie mają solidnego poparcia w nauce. Są raczej wynikiem wieloletnich przekonań i doświadczeń użytkowników niż dowodów naukowych.
Hybrydy – połączenie odmian sativa i indica
Obecnie większość odmian konopi dostępnych na rynku to hybrydy, czyli rośliny łączące cechy typu sativa i indica. Hodowcy od lat krzyżują różne odmiany, aby stworzyć rośliny o unikalnych właściwościach, takich jak specyficzne proporcje kannabinoidów, szybkość wzrostu czy odporność na warunki środowiskowe. Hybrydy mogą być dominujące w cechach sativy, indici lub mieć równoważne proporcje obu.
Cannabis ruderalis – mało znany członek rodziny konopi
Obok powszechnie znanych odmian Cannabis sativa i Cannabis indica, istnieje także mniej popularny gatunek – Cannabis ruderalis. Rośnie dziko w trudnych warunkach klimatycznych Europy Środkowej i Wschodniej oraz Azji. Ten dziki kuzyn konopi wyróżnia się unikalnymi cechami i ciekawymi zastosowaniami, choć nie jest tak szeroko uprawiany, jak pozostałe dwa gatunki.
Czy genetyka ma znaczenie?
Choć genetyka roślin niewątpliwie wpływa na jej właściwości, takie jak wygląd, czas wzrostu czy skład chemiczny i może w pewnym stopniu determinować jej działanie terapeutyczne, ostateczne efekty działania konopi zależą od wielu czynników. Kluczową rolę odgrywają proporcje kannabinoidów (np. THC i CBD) oraz terpeny – związki odpowiedzialne za zapach i dodatkowe efekty terapeutyczne.
Dlatego samo określenie „sativa” lub „indica” nie wystarczy, aby przewidzieć działanie danej odmiany. Pacjenci powinni zwracać uwagę przede wszystkim na profil kannabinoidowy i terpenowy produktów, które wybierają. A rolą producentów jest dostarczanie sprawdzonych i rzetelnych informacji na temat ich produktów.
Podsumowanie
Terminy „sativa” i „indica” są głęboko zakorzenione w kulturze konopnej, ale ich znaczenie ewoluowało z biegiem lat. Dziś bardziej istotne od nazewnictwa jest zrozumienie unikalnych cech chemicznych danej odmiany. Hybrydy, które dominują na rynku, łączą w sobie cechy obu typów, co pozwala na dostosowanie produktów do indywidualnych potrzeb użytkowników – zarówno w zastosowaniach medycznych, jak i rekreacyjnych w krajach, gdzie jest to legalne.
